سبزی که شمالی ها با گوجه سبز میخورن
اگر شما هم جزو اهالی علاقه مند به خوردنی های ترش و خوشمزه باشید حتما میدانید که مردم شمال ایران گوجه سبز را با نوعی سبزی مخصوص میخورند که طعمی بی نظیر به گوجه سبز میبخشد و قطعا مناسب با ذائقه ی بسیاری است.
سبزی مخصوصی که مردم شمال گوجه سبز را با آن می خورند، از ترکیب چند سبزی دیگر تهیه می شود. اگر می خواهید بدانید این سبزی از ترکیب کدام سبزی ها تهیه می شود، ادامه این بخش از رویش را مطالعه نمایید.
دلار، سبزی مخصوص خوردن گوجه سبز
مردم شمال کشورمان میوه جات ترش مثل آلوچه ( گوجه سبز)، پرتقال، سیب ترش، کیوی، چاقاله و… را با سبزی مخصوصی می خورند که به زبان محلی به آن دلار یا دلال می گویند.
نمک سبز یا دلار چه طعمی دارد؟
نمک سبز یا دلار از سبزیجات مختلف و نمک تهیه شده و جایگزین نمک است و به دلیل استفاده از سبزیجات مختلف در تهیه این محصول دارای طعم بسیار خوشمزه و فواید بسیار است.
سبزیجاتی که در تهیه دلار استفاده می شود
دلار از ترکیب چند سبزی مختلف تهیه می شود که عبارتند از:
- گشنیز
- کوتکوتو یا خالواش
- بو انجیر
- چوچاق
- نعناع
سبزی هایی مانند خالواش و چوچاق جزو سبزی های محلی بوده و به صورت خودرو در شمال کشور می رویند. این نوع سبزی های محلی به صورت دسته ای فروخته می شود.
دلار را به روش سنتی چگونه تهیه می کنند؟
برای تهیه دلار به شیوه سنتی از نمیار، یا نمک یار استفاده می کنند که صفحه ای سینی شکل از جنس سفال محکم است. برای تهیه دلار ابتدا سبزی ها را به وسیله چاقو خرد کرده و سپس درون نمکیار سفالی قرار داده و به کمک یک سنگ مخصوص بیضی شکل به نام مشته سنگ یا سوسنگ با مچ دست، سبزیجات را سابیده و با نمک مخلوط می کنند.
طرز تهیه دلار در خانه
برای تهیه دلار در صورت در دسترس نبودن نمکیار می توان از ظرف مناسب دیگری استفاده نمود. برای تهیه دلار به شیوه زیر عمل کنید:
مواد لازم:
- گشنیز ۳۵۰گرم
- کوتکوتو یا خالواش ۲۰۰ گرم
- بو انجیر ۲۰۰ گرم
- چوچاق ۱۵۰ گرم
- نعناع ۱۰۰ گرم
مراحل تهیه دلار
- ابتدا سبزی ها را پاک کنید و بشویید و اجازه دهید آب سبزی ها خشک شود.
- سپس مقدار نمک بر روی سبزیجات بریزید و برای سابیدن آنها از سبزی خردکن ، چرخ گوشت یا آسیاب برقی استفاده نمایید.
- پس از خرد و ریز کردن کامل سبزی، آن را درون شیشه ای بریزید و در یخچال قرار دهید و هر زمانی که خواستید، از آن استفاده نمایید.
- دلار باید کمی شور باشد تا بجای نمک استفاده شود.
- اگر نمک دلار اندازه باشد و ظرف نگهداری آن تمیز و شیشه ای یا چینی باشد، می توان آن را تا چند ماه در یخچال نگهداری نمود.
چرا رنگ برخی دلارها روشن و برخی تیره است؟
چنانچه در مطلب دیگری در رویش هم اشاره کردیم، در تهیه دلار به نسبت سبزیجات دقت کنید.
در تهیه دلار، گشنیز بیشترین مقدار و نعنا کمترین مقدار است، زیرا نعناع دلار را تیره می کند.
علت روشن بودن رنگ دلار این است که در تهیه آن بیشتر از گشنیز استفاده شده است.
استفاده از بو انجیرعطر و طعم عالی به دلار می بخشد. طبع بو انجیر گرم است و طعم شبیه مرزه دارد.
نکات مهم درباره دلار
- در صورت در دسترس نبودن سبزی های شمالی مانند خالواش و چوچاق و… می توانید تنها از گشنیز و نعناع (سه چهارم گشنیز و یک چهارم نعنا )استفاده کنید.
- می توانید این سبزیجات را بدون نمک بسته بندی کنید و درون فریزر قرار دهید و برای پرورده و کباب ترش و خورشت استفاده کنید.
- دلار را می توانید با میوه و سبزیجات سرو کنید.
- کوتکوتو یا خالواش، ملین و دارای طبع گرم است. کوتکوتو برای معده مقوی و از ترکیب آن و رب انار برای درمان مشکلات معده و شکم استفاده می شود.
- مخلوطی از دلار با شکر و سرکه را می توانید با کاهو مصرف کنید.
چگونه گوجه سبز و دلار را بخوریم؟
شمالی ها برای خوردن گوجه سبز که به آن آلوچه می گویند، همراه دلار، یک پیاله آلوچه یا گوجه سبز ترش را در نمکیار رخته و با سنگ له می کنند، به جای نمکیار می توانید آلوچه ها را در کاسه ای بریزید و با گوشتکوب دانه دانه آنها را بشکنید.
سپس به گوجه سبزهای شکسته شده دلار اضافه نمایید و خوب هم بزنید تا دلار به خورد الوچه ها برود. برای نفوذ دلار به دورن گوجه سبز می توانید دوباره آنها را له کنید.
به این ترکیب در شمال آلوچه دشکن یا خولی یا هولی دشکن یعنی آلوچه ی شکسته می گویند. خالی یا هالی یا خولی یا هولی در گیلکی به معنی آلوچه است.
رویش مدیا
