دکتر عقیل منصوری
فوتبال در کل جهان یک پدیده فرا ورزشی است که آثار اقتصادی و اجتماعی و سیاسی آن در عرصه های مورد بررسی قرار گرفته است. با این حال همواره ادعا میشده که این رویداد خارج از وقایع سیاسی و به ویژه جنگها یکی از جلوه های همگرایی و صلح در جهان است.
البته همه می دانند فوتبال در جهان علاوه بر جذابیت های رسانه ای و ذاتی خود جایی برای جولان سرمایه سالاری و قواعد اقتصادی متکی بر مشارکت و فعالیت های متنوع در زنجیره ارزش است که میتواند نقش مهمی در اقتدار ملتها و ایجاد و ارتقاء هویت ملی داشته باشد.
این ویژگیها همواره فوتبال را به عنوان دریچه ای به اقتصاد و امنیت و اجتماع مطرح نموده است. در این دوره از جام جهانی نیز نمیتوان از حاشیه های داغ تر از متن فوتبال فراملی غافل شد. به ویژه اینکه بر خلاف همه ادعاهای غیر سیاسی طلیعه مقدماتی برگزاری این رویداد با حذف روسیه به خاطر درگیری نظامی با اوکراین ثابت شد که غیر سیاسی بودن فوتبال خوابی آشفته است.
فعال شدن کمپین های ضد ایرانی برای تکرار این حرکت برای ایران به بهانه های حقوق بشری و اغتشاشات و پس از آن فشار فوق العاده برای ایجاد باخت دنباله های تروریستها از دیگر مسائل مهم این دوره از مسابقات تلقی میشود. برد تیم های آسیایی و آفریقایی از بزرگان فوتبال جهان در اولین گام و باخت جنجالی ایران به انگلیس در پی روزها جنگ روانی سنگین علیه فوتبالیست ها نیز از نمادهای قابل بحث در تغییرات اجتماعی و سیاسی دنیا تلقی می شود.
نمادهایی که برای فهم آن واقعا نیازی به فهم ژرفای سمبل ها نبود. همه چیز کامل و واضح بود.اینکه چگونه به واسطه برنامه ریزی های میان مدت ، بلوک های جدید قدرت در حال قد علم کردن در برابر قدرت های سنتی این صنعت/ورزش/رسانه هستند و آنکه فوتبال حالا چقدر نزدیک و شبیه دنیای واقعی عرصهی جنگی است که پیش از هر چیزی مربوط به رسانه های گروهی است و باز آنکه مثل جهان واقعی کسی که در رسانه میبازد، در فوتبال هم از دست می رود.
با این همه بازی و پیروزی آن روز ایران در مقابل تیم ملی ولز هم به تنهایی دارای بسیاری از نمادها بود که ما به ازای داخلی و واقعی هم داشت.از انشقاق عده ای تا وحدت عموم مردم.تا پای جان برای ایران تلاش کردن.وحدت، تصمیم گیری و ناامید نشدن در دل این روزهای پرعبرت و بالاخره شکستن محاصره غم که در صدد زجرکش کردن ملت ایران است.
آری فوتبال مانتد همه زندگی دارای فراز و تشیب است و یک مساله فلسفی نیست اما برداشت درست از آن می تواند در عصر حاضر برای ملت درس آموز یا گره گشا باشد.